lunes, 7 de enero de 2013

El verdadero origen Plegaria Eucarística II

En la actualidad, la mayor parte de los estudiosos considera que la anáfora contenida en el texto titulado "Tradición Apostólica", no es de Hipólito, no es antigua y no es romana. Sin embargo, la leyenda "urbana" a la que hacemos alusión aquí es la que dice que la Plegaria eucarística II es la "Tradición de Hipólito".

Si observamos ambos textos de manera sinóptica, además de detectar ausencia de textos y términos concretos, podemos ver que la teología eucarística es distinta entre ambas, como lo es la epíclesis subsiguiente al relato de la institución.




PREX EUCHARISTICA II

Prex eucharistica in “Traditione Apostolica”

Vere dignum et iustum est, æquum et salutáre,
nos tibi, sancte Pater, semper et ubíque grátias ágere
per Fílium dilectiónes tuæ Iesum Christum,
Verbum tuum per quod cuncta fecísti:
quem misísti nobis Salvatórem et Redemptórem,






incarnátum de Spíritu Sancto et ex Vírgine natum.



Qui voluntátem tuam adímplens
et pópulum btibi sanctum acquírens
exténdit manus cum paterétur,






ut mortem sóveret et resurrectiónem manifestáret.
Et ídeo cum Ángelis et ómnibus Sanctis
glóriam tuam prædicámus, una voce dicéntes:
...
Vere Sanctus es, Dómine, fons omnis sanctitátis.
Hæc ergo dona, quǽsumus,
Spíritus tui rore sanctífica.
ut nobis Corpus et + Sanguis fiant
Dómini nostri Iesu Christi.
Qui cum Passióni voluntárie traderétur,
accépit panem et grátias agens fregit,
dedítque discípulis suis, dicens:
Accípite et manducáte ex hoc omnes:
hoc est enim Corpus meum,
quod pro vobis tradétur.
Símili modo, postquam cenátum est,
accípiens et cálicem,
íterum grátias agens dedit discípulis suis, dicens:
Accípite et bíbite ex eo omnes:
hic este enim calix Sánguinis mei
novi et ætérni testaménti,
qui pro vobis et pro multis effundétur
in remissiónem peccatórum.
hoc fácite in meam commemoratiónem.
...
Mémores ígitur mortis et resurrectiónes eius,
tibi, Dómine, panem vitæ
et cálicem salútis offérimus,
grátias agéntes, quia nos dignos habuísti
astáre coram te et tibi ministráre.
Et súpplices deprecámur
et Córporis et Sánguinis Christi partícipes
a Spíritu Sancto congregémur in unum.

Recordáre, Dómine, Ecclésiæ tuæ toto orbe diffúsæ,
ut eam in caritáte perfícias
una cum Papa nostro N. et Epíscopo nostro N.
et univérso clero.
Meménto étiam fratrum nostrórum,
qui in spe resurrectiónis dormiérunt,
omniúmque in tua miseratióne defunctórum,
et eos in lumen vultus tui admítte.
Ómnium nostrum, quǽsumus, miserére,
ut cum beáta Dei Genetríce Vírgine María,
beátis Apóstolis et ómnibus Sanctis,
qui tibi a sǽculo placuérunt,
ætérnæ vitæ mereámur esse consórtes,
et te laudémus et glorificémus
per Fílium tuum Iesum Christum.

Gratias tibi referimus, Deus,



per dilectum puerum tuum Iesum Christum,


quem in ultimis temporibus misisti nobis salvatorem et redemptorem
et angelum voluntatis tuae, qui est Verbum tuum inseparabile,
per quem omnia fecisti, et cum beneplacitum tibi fuit,
misisti de caelo in matricem virginis ; quique, in utero habitus,
incarnatus est et Filius tibi ostensus est,
ex Spiritu sancto et virgine natus.


Qui voluntatem tuam complens
et populum sanctum tibi adquirens,
extendit manus, cum pateretur,
ut a passione liberaret eos qui in te crediderunt.
Qui cumque traderetur voluntariae passioni, ut mortem solvat
et vincula diaboli dirumpat, et inferum calcet et iustos illuminet,
et terminum figat et resurrectionem manifestet,
















accipiens panem, gratias tibi agens dixit :

Accipite, manducate,
hoc est corpus meum
quod pro vobis confringetur.
Similiter et calicem dicens:






Hic est sanguis meus,

qui pro vobis effunditur.

Quando hoc facitis, meam commemorationem facitis.



Memores igitur mortis et resurrectionis eius,

offerimus tibi panem et calicem,
gratias tibi agentes, quia nos dignos habuisti
adstare coram te et tibi ministrare.
Et petimus, ut mittas Spiritum tuum sanctum
in oblationem sanctae Ecclesiae;
in unum congregans, des omnibus qui percipiunt de sanctis
in repletionem Spiritus sancti,
ad confirmationem fidei in veritate,























ut te laudemus et glorificemus
per puerum tuum Iesum Christum:
per quem tibi gloria et honor Patri et Filio
cum sancto Spiritu in sancta Ecclesia tua
et nunc et in saecula saeculorum.



Adolfo Ivorra



Cf. A. Hänggi - I. Pahl, Prex Eucharistica. Textus e variis liturgiis antiquioribus selecti, Fribourg Suisse, 1968, 80s.

Actualización 1/II/2011:
Traducción de la "Prex eucharistica in “Traditione Apostolica":
Te damos gracias, ¡oh Dios!, por tu bienamado Hijo Jesucristo, a quien Tú has enviado en estos últimos tiempos como Salvador, Redentor y Mensajero de tu voluntad, Él que es tu Verbo inseparable, por quien creaste todas las cosas, en quien Tú te complaciste, a quien envías del cielo al seno de la Virgen, y que, habiendo sido concebido, se encarnó y se manifestó como tu Hijo, nacido del Espíritu Santo y de la Virgen; que cumplió tu voluntad y te adquirió un pueblo santo, extendió sus manos cuando sufrió para liberar del sufrimiento a los que crean en Ti. Y cuando Él se entregó voluntariamente al sufrimiento, para destruir la muerte y romper las cadenas del diablo, aplastar el infierno e iluminar a los justos, establecer la alianza y manifestar la resurrección, tomó pan, dio gracias y dijo: «Tomad, comed, éste es mi cuerpo, que es roto por vosotros». De la misma manera también el cáliz, diciendo: «Ésta es la sangre que es derramada por vosotros. Cuantas veces hagáis esto, haced memoria de mí». Recordando, pues, su muerte y su resurrección, te ofrecemos el pan y el vino, dándote gracias porque nos has juzgado dignos de estar ante Ti y de servirte. Y te rogamos que tengas a bien enviar tu Santo Espíritu sobre el sacrificio de la Iglesia. Une a todos los santos y concede a los que lo reciban que sean llenos del Espíritu Santo, fortalece su fe por la verdad, a fin de que podamos ensalzarte y loarte por tu Hijo, Jesucristo, por quien tienes honor y gloria; al Padre y al Hijo con el Espíritu Santo en tu santa Iglesia, ahora y en los siglos de los siglos. Amén.
(http://www.mercaba.org/tesoro/san_hipolito.htm)

Texto de la plegaria eucarística II:
Santo eres en verdad Señor, fuente de toda santidad; por eso te pedimos que santifiques estos dones con la efusión de tu Espíritu, de manera que sean para nosotros Cuerpo y † Sangre de Jesucristo, nuestro Señor. El cual, cuando iba a ser entregado a su Pasión, voluntariamente aceptada, tomó pan, dándote gracias, lo partió y lo dio a sus discípulos diciendo: "Tomad y comed todos de él, porque esto es mi Cuerpo, que será entregado por vosotros". Del mismo modo, acabada la cena, tomó el cáliz y, dándote gracias de nuevo, lo pasó a sus discípulos, diciendo: "Tomad y bebed todos de él, porque éste es el cáliz de mi Sangre, Sangre de la alianza nueva y eterna, que será derramada por vosotros y por todos los hombres para el perdón de los pecados. Haced esto en conmemoración mía". Así, pues, Padre, al celebrar ahora el memorial de la muerte y resurrección de tu Hijo, te ofrecemos el pan de vida y el cáliz de salvación, y te damos gracias porque nos haces dignos de servirte en tu presencia. Te pedimos humildemente que el Espíritu Santo congregue en la unidad a cuantos participamos del Cuerpo y Sangre de Cristo. Acuérdate, Señor, de tu Iglesia extendida por toda la tierra; y con el Papa N., nuestro Obispo N. y todos los pastores que cuidan de tu pueblo, llévala a su perfección por la caridad. Acuérdate también de nuestros hermanos que durmieron en la esperanza de la resurrección, y de todos los que han muerto en tu misericordia; admítelos a contemplar la luz de tu rostro. Ten misericordia de todos nosotros, y así, con María, la Virgen Madre de Dios, los apóstoles y cuantos vivieron en tu amistad a través de los tiempos, merezcamos, por tu Hijo Jesucristo, compartir la vida eterna y cantar tus alabanzas.

1 comentario:

Anónimo dijo...

He tenido siempre la impresión que este "texto" de San Hipólito no es propiamente una anáfora sino una relación de una Misa o, acaso, un comentario en vistas un eventual agregado. Destaco que, según es tradicional en la Iglesia, un comentario o escrito de un Padre de la Iglesia que no resulte "doctrina común", es decir, cuya precisión y veracidad no pueda verificarse y confrontarse con los textos de otros Santos Padres, no se considera verdadera Tradición de la Iglesia. Como ejemplo y sin ánimo de debate sino puramente ejemplificativo, pongamos el caso del milenarismo espiritual en los Padres primitivos, todos los cuales lo profesaron como demuestra el famoso libro de los PP. jesuitas Alcañiz-Castellani "La Patrística y la Parusía". Solo algunos pocos no lo aceptaron, y aún eso, en forma tardía y nunca de parte de Padres Apostólicos.
En este caso sucede que el único que ofrece este texto -interpretado como "anáfora"- es San Hipólito, y no se ha hallado correspondencia con ningún otro Padre. Así pues, implicarlo como "tradicional" no era solamente arriesgado sino, posiblemente, falso.
La comparación textual que Uds. ofrecen es una demostración práctica y erudita de lo que se ha dicho arriba.
Pero lo que seguramente no cabe esperar de ninguna forma es una respuesta proporcionada de algún "liturgista" con chapa y patente...
Lupercio de J.